Współczesna opieka zdrowotna oraz szkolenie medyczne nie mogłyby rozwijać się na tak wysokim poziomie, gdyby nie dostępność narzędzi, które umożliwiają wizualizację i świadome przyswojenie wieloelementowości ludzkiego ciała. Jednym z takich narzędzi są modele anatomiczne, które stanowią istotny element zasobu pomieszczeń szkoleniowych, sal sekcyjnych, placówek medycznych, a także jednostek dydaktycznych dla kandydatów na lekarzy, rehabilitantów, opiekunek medycznych czy pracowników służb ratunkowych. Szczególne miejsce wśród nich zajmują modele anatomiczne układu pokarmowego, które mają ogromne znaczenie w nauce układu narządów i działania układu pokarmowego. Układ pokarmowy człowieka jest złożonym systemem, który nie tylko pozwala na trawienie pokarmu i absorpcję składników odżywczych, ale także bierze udział w wielu reakcjach odpornościowych, metabolicznych i związanych z hormonami. Składa się z wielu sekcji i komponentów, których lokalizacja, anatomia oraz rola muszą być dobrze zrozumiane przez osoby związane z służbą zdrowia. Modele anatomiczne są w tym przypadku niezastąpione – pozwalają na realistyczne ukazanie zarówno zewnętrznych struktur, jak i wnętrza narządów układu pokarmowego, co znacząco wspomaga edukację. Użycie modeli anatomicznych w nauczaniu medycyny ma długą historię. Już w czasach odrodzenia próbowano tworzyć prototypy modeli przedstawiające ludzką anatomię, jednak dopiero ewolucja technologiczna w XIX i XX wieku pozwolił na tworzenie anatomicznie poprawnych i praktycznych replik narządów i całych układów. Współczesne modele anatomiczne układu pokarmowego wykonuje się z trwałych surowców, takich jak guma silikonowa, lateks, PVC czy inne syntetyczne materiały, które pozwalają na szczegółowe przedstawienie struktur z dużą precyzją. Dzięki temu użytkownik ma możliwość poznania rozplanowania przestrzennego w sposób niemal identyczny, jak w czasie preparacji, ale bez trudności oraz ograniczeń związanych z dostępem do materiału biologicznego. Wśród modeli anatomicznych układu pokarmowego można wyróżnić wiele różnych wersji. Najbardziej ogólne przedstawiają cały układ trawienny od jamy ustnej aż po kanał odbytu. Tego rodzaju modele anatomiczne służą do obrazowego ukazania ułożenia organów w przestrzeni brzusznej i ich wzajemnych relacji przestrzennych. Często są one rozłączalne lub interaktywne, co umożliwia zrozumienie nie tylko anatomii powierzchniowej, ale również struktury wewnętrznej, takich jak warstwa mięśniowa żołądka, budowa śluzówki jelita czy sieć naczyniowo-nerwowa. Duże rola w edukacji mają modele anatomiczne poszczególnych organów układu pokarmowego. Szczególnym fascynacją cieszą się odwzorowania gastryczne, hepatalne, trzustki, jelit cienkich i jelit grubych.

Żołądek w schematach jest często segmentowany na kilka części, co daje możliwość prezentację światła żołądka, błony wewnętrznej, zastawki odźwiernikowej oraz wzajemnego położenia z bliskimi układami. Modele anatomiczne hepatalne zawierają strefowy układ, układ krążenia, a także drogi żółciowe. W przypadku gruczołu trzustkowego, modele anatomiczne wizualizują zarówno jej zewnętrzny wygląd, jak i wnętrze, z wyróżnieniem przewodu trzustkowego oraz powiązań z jelitem cienkim. segmenty jelit są często przedstawiane w formie zwojów, które można rozwinąć, co pozwala na pojęcie wymiarów i budowy układu jelitowego. Oprócz namacalnych modeli anatomicznych, coraz większe rola mają również wizualizacje cyfrowe, implementowane w nauce online. Dzięki implementacji technologii VR i AR, uczniowie oraz specjaliści medyczni mogą „ wkraczać” do wnętrza organizmu i przeanalizować narządy z każdej strony, w dowolnej perspektywie. Takie modele anatomiczne nie tylko zwiększają zaangażowanie uczących się, ale również zapewniają dynamiczne nauczanie anatomii, co zwiększa lepszemu zapamiętywaniu i zrozumieniu relacji między strukturami. Tego typu odwzorowania są szczególnie użyteczne w czasach, gdy dostęp do tradycyjnych metod nauczania jest ograniczony. Istotnym elementem, który należy podkreślić, jest fakt, że modele anatomiczne układu pokarmowego są stale rozwijane. Producenci dążą do jak największego odwzorowania rzeczywistości, nie tylko pod względem graficznym, ale także funkcjonalnym. Niektóre modele anatomiczne zawierają komponenty umożliwiające symulację aktywności jelitowej, pobierania składników czy ruchów oddechowych, co znacząco zwiększa ich potencjał szkoleniowy. Inne są wyposażone w sensory i elementy cyfrowe, które umożliwiają komunikację z systemem lub tabletem, dając szansę pracy w wirtualnym środowisku. Dodatkowo, modele anatomiczne używa się ich w badaniach naukowych, zwłaszcza w fizjologii ruchu i inżynierii biomedycznej. Pozwalają na wykonywanie prób związanych z cyrkulacją płynów, presją w jelitach czy wpływem różnych sprzętów diagnostycznych. Dzięki temu możliwe jest nie tylko głębsze poznanie funkcjonowania układu pokarmowego, ale również planowanie i weryfikacja przełomowych systemów z zakresu terapii i diagnozy. Istotne jest również zaznaczenie o zastosowaniu, jakie mają modele anatomiczne w edukacji pacjentów. W wielu instytucjach zdrowotnych i jednostkach leczniczych wykorzystuje się je w działaniach edukacyjnych chorych o ich diagnozie. Chorzy często nie rozumieją nazewnictwa klinicznego, natomiast przedstawienie im konkretnego narządu lub całego przewodu pokarmowego w formie przestrzennej, wspiera efektywną edukację. Modele anatomiczne stają się wtedy elementem edukacyjnym, wspierającym lepszego kontaktu i pełniejsze pojęcie planowanego postępowania medycznego. Nie można również lekceważyć o roli, jaką odgrywają modele anatomiczne w edukacji nieformalnej, takim jak programy naukowe dla młodzieży, warsztaty popularnonaukowe czy instytucje edukacyjne. W takich miejscach modele anatomiczne często przyjmują formę bardziej symboliczną i kolorową, dostosowaną do poziomu zrozumienia nieposiadających wiedzy medycznej. Pomagają one wówczas poznanie podstaw ludzkiego ciała i jego biologii, co może skłaniać uczniów do drogi zawodowej w służbie zdrowia. Różnorodność modeli anatomicznych pod względem wielkości, dokładności, surowców i działań daje szansę na ich szerokie użycie w wielu sektorach. Od nieskomplikowanych modeli 3D, przez rozbudowane systemy i częściami zamiennymi, aż po w pełni systemy rzeczywistości wirtualnej – wachlarz dostępnych możliwości jest naprawdę rozległy. To sprawia, że modele anatomiczne układu pokarmowego są nie tylko praktycznym narzędziem dydaktycznym, ale również innowacyjnym obszarem rynku edukacji medycznej.